گشنیز

 گیاه گشنیز

نام علمی: Coriandrum sativum

نام انگلیسی: Coriander

گشنیز نوعی سبزی و گیاهی است از خانوادهٔ چتریان با نام علمی«Coriandrum sativum» . طبق گزارشات گیاه گشنیز بومی جنوب قاره اروپا، غرب قاره آسیا و شمال قاره آفریقا می باشد. ارتفاع بوته گیاه گشنیز می تواند تا نیم متر هم می‌رسد. تمامی بخش‌های سبزی گشنیز خوراکی می باشد. معمولا برگ‌ها و بذر این گیاه، را به ‌عنوان سبزی  یا ادویه مصرف می کنند. همچنین گیاه گشنیز یک گیاه دارویی و شفابخش محسوب می گردد.

کاربردهای گیاه گشنیز:

کاربرد برگ و ساقه گشنیز

در کشور ایران برگ و ساقه گشنیز را در سبزی خوردن یا سبزی‌ های دیگر استفاده مکنند. گفته شده است که حتی گیاه  گشنیز یکی از مواد به کار رفته در نوشیدنی معروف آمریکایی کوکاکولا می باشد.

دانه گیاه گشنیز

در طب سنتی کشورهای مختلف از جمله ایران، چین و هند، تخم یا بذرهای گیاه گشنیز  استفاده فراوان دارد. بذر گیاه گشنیز ادویه‌ایست با رایحه بسیار خوب و در طب سنتی و آشپزی ایران و سایر کشور ها به فراوانی استفاده می گردد. در طب ایرانی از دانه های گیاه گشنیز به عنوان پاک کننده خون ااستفاده می شود ستفاده می شود. همچنین از دانه های معطر  گیاه گشنیز در انواع شیرینی‌ ها استفاده می شود. از رایحه دانه گشنیز در صنعت تولید عطر و اسانس استفاده فراوان می گردد.

ریشه گیاه گشنیز

از ریشهٔ گیاه گشنیز نیز استفاده دارویی و خوراکی می گردد. به خصوص در آشپزی کشور تایلند از ریشه سبزی گشنیز به دلیل خواص درمانی و عطر و طعم خاص آن استفاده می گردد.

کاربردهای دارویی گیاه گشنیز

در برخی از منابع علمی ذکر شده است که عصاره گیاه گشنیز می تواند تاثیر متوقف کننده بر رشد و تکسیر خیلی از باکتری های بیماری زا مانند استافیلوکوکوس اورئوس، انتروکوکوس فکالیس، سودوموناس آئروژینوزا و اشریشیا کلی داشته باشد. درصد بالای ماده لینالول در اسانس گیاه گشنیز سبب ایجاد خاصیت ضد درد این گیاه مفید شده است.

کاربردهای غذایی گیاه گشنیز

برگ گیاه گشنیز در حالت تازه، دارای ۹۲ درصد آب، ۴ درصد کربوهیدرات، ۲ درصد پروتئین و کمتر از ۱ درصد چربی می باشد. خواص غذایی دانه های گشنیز با ساقه و برگ گیاه گشنیز تفاوت زیادی دارد. برگ‌ها دارای مقادیر بالای انواع ویتامین ها از جمله A، C  و K می باشند. دانه‌های گیاه دارویی گشنیز دارای مقادیر اندک ویتامین هستند، ولی دارای میزان بالی الیاف یا فیبر خوراکی و همچنین مقادیر بالای عناصر معدنی مانند کلسیم، سلنیم، آهن، منیزیم و منگنز برای تغذیه انسان می باشند.