نیازهای اقلیمی سبزیجات گلخانه ای

رایج ترین گونه های گیاهی که به صورت گلخانه ای پرورش داده می شوند سبزیجاتی با نیاز حرارتی متوسط می باشند (گوجه فرنگی، فلفل، خیار، خربزه، هندوانه، کدو سبز، لوبیا سبز و بادمجان).

 هدف کشت این سبزیجات در فضای گلخانه، طولانی کردن دوره رشد این گیاهان نسبت به فصل رشد طبیعی آن ها در کشت فضای باز و در نتیجه افزایش دادن بهره وری و سود است.

 حتی امروزه، تولید محصولات گلخانه ای در مناطق جغرافیایی فاقد شرایط اقلیمی مطلوب به دلیل نیاز به تجهیزات گرانقیمت کنترل اقلیم داخل گلخانه با سوالات بسیاری رو به رو است. در هر صورت نتایج اقتصادی تایین کننده نهایی منطقه احداث پروژه های گلخانه ای می باشد.

گیاهانی که به صورت سنتی در فصل گرم کشت و کار می شوند به طور میانگین به دمای محیط 17 تا 28 درجه سانتی گراد سازگار هستند و دمای قابل تحمل حد اقل و حد اکثر برای این گیاهان به ترتیب 12 و 32 درجه سانتی گراد می باشد. این گیاهان به سرما حساس هستند و یخبندان خسارات جبران ناپذیری به آن ها وارد می آورد.

قرار گرفتن در دما های پایین تر از 10 تا 12 درجه سانتی گراد به مدت چندین روز بر میزان تولید این محصولات گرمادوست تاثیر منفی می گذارد. همچنین دما های بالای 30 درجه سانتیگراد (در شرایط هوای خشک) یا دماهای 30 تا 35 درجه سانتیگراد (در شرایط رطولت بالای هوا) تولید این محصولات را کاهش می دهد. 

اختلاف بین دمای متوسط روز و شب (تناوب حرارتی) برای انجام مناسب فرایند های فیزیولوژیک گیاه مورد نیاز است. اختلافات حرارتی مطلوب بین شب و روز چیزی بین 5 تا 7 درجه سانتیگراد می باشد.

حد اقل تشعشع روزانه مورد نیاز برای این گونه های گیاهی در حدود 5/8 مگا ژول در روز (برابر 34/2 کیلو وات ساعت بر متر مربع در روز) تخمین زده شده است که در طی کوتاه ترین روز های سال (ماه های نوامبر، دسامبر و ژانویه در نیم کره شمالی و ماه های می، جون و جولای در نیمکره جنوبی) ضروری می باشد. این به معنای 6 ساعت آفتاب در روز یا یک حد اقل 500 تا 550 ساعت افتاب در طی این سه ماه است. طول روز و شب و به تبع آن میزان تابش خورشید به عرض جغرافیایی و زمان سال بستگی دارد (جدول 1).

دیگر عامل اقلیمی مورد نیاز برای این گونه های گیاهی دمای خاک بیشتر از 14 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی هوای 70 تا 90 درصد است.